نوشتن در این وبگاه سخت است و مغتنم. سخت و مغتنم از آنجا که عرصۀ نادری است که به پرسشها و شوقها و یأسها و دغدغههای اندیشیدن و تحقیق دربارۀ معماری مجال بروز میدهد؛ انبوهی از موضوعات نگفته.
یکی از نخستین و مهمترین تذکراتی که دربارۀ تحقیق در تاریخ معماری به یادم مانده «حیرت» در مواجهه با تاریخ است. آنچه میگویم برداشت تهنشین در حافظهام از این تذکر و بسط آن است. اینکه حیرت گاهی میتواند حاصل همراه نشدن ما با یافتههای تاریخی باشد؛ حاصل اینکه با مفروضات حال به گذشته مینگریم. خلاصه اینکه حیرت شمشیری دودم است؛ هم محرک تحقیق و هم زنگ خطری برای آن. در معنای واژۀ حیرت آمده است: «سرگشته شدن. بر یک حال ماندن از تعجب» (لغتنامۀ دهخدا، ذیل «حیرت»).
بسوخت دیده ز حیرت که این چه بوالعجبیست (حافظ)
برای من و شاید برای همه بسیار اتفاق افتاده که در جریان جستجو و مطالعه و تحقیق از یافتههایمان حیرت کردهایم. گاهی حیرت نتیجۀ بدیع بودن یافتهها بوده و گاه نتیجۀ ندانستن؛ گاهی حیرت مایۀ شوق و دستمایۀ سؤالات و تحقیقات بیشتر بوده و گاه مایۀ یأس و بنبست. شاید به نظر برسد که هر چه بیشتر ببینیم و بدانیم و بخوانیم و جستجو و تأمل کنیم کمتر حیرت میکنیم؛ اما روی دیگر سکه این است که در عالم تحقیق همیشه موضوعات حیرتانگیز هست. به نظرم هر چه بیشتر ببینیم و بدانیم و بخوانیم و جستجو و تأمل کنیم از مواجهه با موضوعات نابتری حیرت میکنیم؛ موضوعاتی درخور پرسش و پیجوئی در حوزۀ معماری.
همۀ اینها مقدماتی طولانی بود برای آنکه بگویم از چه خواهم نوشت. یکی از محملهای حیرت من در جریان تحقیق مرور ادبیات و جستجوی سابقۀ تحقیقات معماری و حوزههای مرتبط با آن بوده است؛ آنچه لزوماً در نتیجۀ تحقیق منعکس نشده است. عالم تحقیق بیانتهاست. گسترۀ وسیع پیشینۀ تحقیقات مرتبط با معماری در جهان و در دسترس شدن این تحقیقات با فناوری روز دریایی از موضوعات بدیع پیش رویمان مینهد. ضمن هر تحقیق و جستجو قطرههایی از این دریا نصیب هر کداممان میشود که شاید در حد ارجاع و پانوشت و پینوشتی در مقاله و پایاننامه و کتابی باقی بماند یا نماند. نوشتن در این وبگاه میتواند فرصتی باشد برای به اشتراک گذاشتن این قطرههای حیرتانگیز.
البته گاهی حیرت من از ندانستن است و دانایان را حیران نمیکند؛ امید به آنکه دانایان ما را در حیرتهای نابشان سهیم کنند.
«حیرت» در تحقیق معماری
اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
زمان: شنبه، ۲۹ اردیبهشتماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۰-۱۲ مکان: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سالن ادب
زمان: شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۷ مکان: خیابان ویلا، نبش خیابان ورشو، خانهی اندیشمندان علوم انسانی
در این کتاب، بیش از دویست مفهوم اصلی تاریخ و مباحث نظری هنر و فرهنگ تجسمی بهصورتی روشمند و سامانمند و بحثانگیز گرد آمده است....
«دستخط آدمی، امضای او، برای من نشانی از حیات است، حیاتِ کتاب و لمس دستی از گذشته، که وقتی کتاب را ورق میزنم، یقین پیدا میکنم پیش از من دستکم یک نفر این کتاب را اگر نخوانده، حداقل تورق کرده، و این حیات فرضی اما حتماً حقیقی، ماشین تخیلم را به راه میاندازد. زمان را برش میزنم و مکان را میگردم در گذشته به دنبال کسی که این کتاب دستش بوده و همزمان آینده را هم خیال میکنم که این کتاب در دستِ دیگری خواهد بود و آیا او هم به من فکر خواهد کرد؟